Tập huấn phương pháp nghiên cứu trong lĩnh vực Khoa học Xã hội và Nhân văn (Research methodology/methods in social sciences and humanities)

Báo cáo viên: TS. Phan Quang Anh - Nghiên cứu viên sau Tiến sĩ tại Đại học Zurich (Thụy Sĩ) Vào 14h00 ngày 10/12/2021, Khoa Lịch sử đã mời TS. Phan Quang Anh – Nghiên cứu viên sau Tiến sĩ tại Đại học Zurich (Thụy Sĩ) chia sẻ những thông tin về vấn đề xoay quanh Cách thức viết phần Lịch sử nghiên cứu vấn đề (Literature Review) trong các nghiên cứu quốc tế thuộc lĩnh vực Khoa học Xã hội và Nhân văn. Buổi chia sẻ diễn ra dưới hình thức trực tuyến.

Trong buổi nói chuyện này, TS. Phan Quang Anh đã bàn đến hai nội dung chính: một là vấn đề phương pháp luận trong nghiên cứu quốc tế thuộc lĩnh vực Khoa học Xã hội và Nhân văn; hai là các trường phái nghiên cứu hiện đại.

Đối với nội dung đầu tiên, Tiến sĩ Phan nhấn mạnh đến khía cạnh đậm tính triết học của nghiên cứu lịch sử, đó là vấn đề phương pháp luận trong một nghiên cứu quốc tế. Theo TS, đối với các nghiên cứu quốc tế thuộc ngành Khoa học Xã hội và Nhân văn thì việc tìm hiểu nghĩa của từ (etymology) là rất quan trọng. Từ đó, báo cáo viên bàn đến detecting (phát hiện), conjecture (phỏng đoán), obsessing (ám ảnh), browsing (tìm kiếm), cruising (đi lướt), witness (chứng kiến), curiosity (tò mò), archives (lưu trữ), practice-led (thực hành đủ).

Đối với nội dung thứ hai, Tiến sĩ Phan đề cập đến những trường phái nghiên cứu lịch sử nói riêng và Khoa học xã hội và nhân văn nói chung hiện nay ở trong nước và trên thế giới. Đầu tiên, báo cáo viên bàn đến bước ngoặt đi từ Lịch sử vĩ mô đến Lịch sử vi mô trong những năm 1970 (Macro-history versus Miccro-history: the Cultural Turn). Tiếp đến, báo cáo viên bàn đến những trường phái nghiên cứu: lịch sử chính trị (Lịch sử ngoại giao-diplomatic history, lịch sử-địa lý (Whig-Whig historiography), học thuyết cá nhân vĩ đại (the Great man theory), trường phái Lịch sử xã hội (Marxist, Qualitative History, Cliometrics), Lịch sử văn hóa (Art History, Annales School), Lịch sử giới và nữ giới…

Cuối cùng, báo cáo viên bàn đến các hình thức của bài báo mà một nhà sử học có thể dùng. Có bốn kiểu để viết về lịch sử: tả (description), kể chuyện (narration/storytelling), giải thích (exposition), tranh luận (argument). Báo cáo viên cho rằng một bài báo tốt là có thể vận dụng cả bốn dạng viết trên. Đồng thời, cũng cần phải lưu ý một vài quy tắc phải tránh khi đưa ra những luận điểm sử học, như tránh ngụy biện đám đông, tránh áp dụng cách nhìn người hiện đại để đánh giá quá khứ (hay hiện đại hóa lịch sử).

Những nội dung chương trình tập huấn mà TS. Phan Quang Anh chia sẻ đã nhận được sự hưởng ứng và phản hồi tích cực của đội ngũ giảng viên Khoa Lịch sử. Đây sẽ là cơ sở để các giảng viên vận dụng vào quá trình hoàn thiện từ ý tưởng đến phương pháp nghiên cứu trong một bài báo theo chuẩn quốc tế.

Tập huấn kết thúc vào 16h55, ngày 10 tháng 12 năm 2021.

TS. Cao Thị Vân (Trợ lý khoa học – Khoa Lịch sử).

Tags: