Seminar chuyên môn “Ảnh hưởng của văn hóa Pháp đến đời sống thị dân Hà Nội thời thuộc địa (1888-1945)”

Vào hồi 13h30 ngày 26 tháng 10 năm 2022, Khoa Lịch sử đã nghe báo cáo Ảnh hưởng của văn hóa Pháp đến đời sống thị dân Hà Nội thời thuộc địa (1888-1945) của TS. Chu Thị Thu Thủy. Seminar diễn ra dưới hình thức trực tuyến và đã nhận được sự quan tâm của đông đảo giảng viên và sinh viên trong Khoa.

Báo cáo viên trước tiên đã giới thiệu khái quát về đô thị Hà Nội và đi đến nhận định sự hình thành và phát triển của đô thị Hà Nội đã góp phần làm biến đổi đời sống xã hội của người dân nơi đây. Đặc biệt, cùng với quá trình khai thác thuộc địa, người Pháp cũng đã truyền bá văn hóa Pháp. Từ đó, tạo ra những ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân Hà Nội, trong đó có tầng lớp thị dân.

Trên cơ sở đó, tác giả đã phân tích trọng tâm ảnh hưởng của văn hóa Pháp đến đời sống thị dân Hà Nội trên các phương diện: ăn, mặc, ở, phương tiện đi lại và nếp ứng xử. Từ đó, báo cáo đưa ra một số kết luận: (1) Người Pháp, trong một chừng mực nào đó, đã góp phần tạo ra một diện mạo mới cho đô thị Hà Nội. Trong quá trình đó, một lối sống mới được hình thành, đó là lối sống thị dân, khác xa với lối sống nông thôn. Sự xuất hiện của người Pháp đã đem đến cho Hà Nội lối sống phương Tây khác biệt hẳn so với lối sống truyền thống của người Việt. Có thể nói, đời sống nhân dân Hà Nội đã có những thay đổi rõ nét do ảnh hưởng của lối sống phương Tây. Từ trang phục, ăn mặc, hình thành những thói quen, du nhập nhiều trào lưu mới mẻ… (2) Tuy nhiên, chỉ có tầng lớp trung lưu, thượng lưu mới có điều kiện hưởng thụ điều kiện sống tốt đẹp, xa xỉ của một thành phố hiện đại; còn phần lớn nhân dân lao động sống trong cảnh bùn lầy nước đọng, thiếu thốn và khổ cực trăm bề. (3) Mặc dù vậy, trong quá trình đô hộ, người Pháp đã để lại những dấu ấn văn hóa quý giá và chúng ta cần phải trân trọng lưu giữ những di sản văn hóa đó.

Bài báo cáo của TS Chu Thị Thu Thủy đã nhận được rất nhiều câu hỏi, trao đổi thảo luận sôi nổi của các giảng viên, cán bộ trong Khoa. TS. Nguyễn Thị Bích có chia sẻ rằng báo cáo mang lại một góc nhìn đối sánh giữa đô thị Việt Nam thời Pháp thuộc và đô thị thế giới. Khái niệm thị dân, thị dân Hà Nội có gì đặc biệt, khác biệt? Các đô thị Hà Nội, Hải Phòng và Sài Gòn vì sao lựa chọn đô thị Hà Nội? Khái niệm tiếp biến văn hóa, văn hóa bánh mì, ngoài tiếp nhận Việt Nam có biến đổi gì không? TS. Trần Thị Thu Hà chia sẻ nội dung báo cáo có nhiều vấn đề gợi mở để tiếp tục nghiên cứu và đặt câu hỏi: quá trình đô thị hóa có ảnh hưởng như thế nào đến thị dân? Có ảnh hưởng tiêu cực hay không? Nếu có thì như thế nào? Tiếp đến TS. Phạm Văn Lực chia sẻ và đặt câu hỏi: Lý giải vì sao đô thị Hà Nội lại biến đổi nhanh chóng và sâu sắc như vậy? Hà Nội được Pháp ca ngợi là tiểu Pari của phương Đông, vậy tài liệu nào đánh giá, ca ngợi nhiều nhất? TS. Ninh Thị Hạnh trao đổi về chính quyền Pháp có chính sách gì để truyền bá ảnh hưởng văn hóa Pháp đến Hà Nội, và sự tiếp nhận văn hóa Pháp tại Việt Nam có dễ dàng hay không? Xu hướng tiếp nhận, đấu tranh giữa 2 xu hướng văn hóa cũ mới như thế nào? Seminar còn nhận được sự quan tâm và đặt câu hỏi của các em sinh viên trong Khoa.

Báo cáo đã góp phần đánh giá một cách khách quan sự thống trị của nhà cầm quyền Pháp ở Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng; Đồng thời giúp thế hệ trẻ có thái độ trân trọng và gìn giữ những di sản văn hóa đó.    

Seminar kết thúc vào 15h30, ngày 26 tháng 10 năm 2022.

TS Cao Thị Vân - Trợ lý Khoa học

 

---

---